McLaren’in Macaristan Grand Prix’sindeki takım emirleri olayı, pistteki söz konusu karışıklığın öznesi olan Lando Norris de dahil olmak üzere pek çok kişinin takım önce Oscar Piastri‘yi pite almış olsaydı her şeyin önlenebileceğini öne sürmesine neden oldu.
Zaferi garantilemek için biraz muhafazakâr bir çaba, takımın Lewis Hamilton’ın erken pit stratejisini örtbas etmek istemesi nedeniyle Norris’in son durağı için önce pit alanına çekilmesi anlamına geliyordu, ancak bu, Norris’in erken pitle öne geçmesi nedeniyle pitten önce lider olan Piastri’nin kazanabilmesi için takımın değişiklik yapması gerektiği manasına geliyordu.
Norris telsizden itiraz etmesine rağmen doğru kararın bu olduğunu kabul etti. Muhtemelen Piastri’nin bu bağlamda umduğu rüya gibi bir ilk zafer değildi, ancak Avustralyalı artık grand prix zaferi kazanma şansını yakaladı.
F1 hiçbir zaman takım emri tartışmalarından çekinmemiştir ve McLaren‘in değişikliği o zaman için korkunç görünse de, şampiyona tarihi boyunca görülen bazı önceki örneklerle karşılaştırıldığında sönük kalmaktadır. F1 tarihindeki takım emirleri konusunda öne çıkan örnekleri sizler için derledik.
1998 Avustralya GP – McLaren ilk viraj anlaşmasını yaptı, Coulthard yol vermek zorunda kaldı
Mika Hakkinen, McLaren Mercedes David Coulthard’ı geçiyor, McLaren
Fotoğraf: Motorsport Images
McLaren, Adrian Newey tarafından kaleme alınan MP4/13 ile Melbourne’deki 1998 sezon açılışına açık ara en hızlı araçla çıktı ve Michael Schumacher‘in açılış turlarındaki baskısı, Ferrari pilotunun motorunun altıncı turda pes etmesiyle hafifledi. Büyük umutlar vaat eden ve testlerde bir dizi güvenilirlik sorunu yaşayan McLaren için yarış sadece 1-2 pozisyonlarını korumakla ilgiliydi. David Coulthard‘ı sadece 0.043 saniye farkla geçerek pole pozisyonunu alan Mika Hakkinen ilk viraja lider girdi ve liderliğini korudu.
McLaren yarış için bir anlaşma yapmıştı: ilk virajdan lider çıkan sürücü, araçların maksimum performans için zorlanmaması için öncelikli takım emirleri muamelesi görecekti. Bu ölçüye göre Hakkinen ön sırada yer alıyordu ve her iki sürücü de ilk planlı duruşlarını yaptığında Fin pilot öndeki yerini korudu. Sonra beklenmedik bir pit çağrısı geldi. Hakkinen, yeni lastikler için durma çağrısı olarak yorumladığı bir telsiz çağrısı aldı ve 36. turun sonunda pite girdi. Ancak görünürde hiçbir mekaniker yoktu. Hakkinen pitten geçerek piste döndü ve liderliği Coulthard’a devretti.
Son pit stoplardan sonra Coulthard’ın Hakkinen’e 12 saniyelik bir üstünlüğü vardı, ancak takımdan Hakkinen’in pit alanına yaptığı ek ziyaret ışığında sıralamayı tersine çevirmesini öneren mesajlar aldı. Coulthard, Hakkinen’in sonlara doğru yaklaşabilmesini sağlamak için geri çekilmeye başladı ve üç tur kala takım arkadaşının geçmesine izin verdi. Bu durum, taraftarların iyi para ödeyerek bir geçit töreni değil, bir yarış izlemesi gerektiğine inanan insanların eleştirilerine neden oldu ve Dünya Motor Sporları Konseyi olaya müdahil oldu.
1998 Belçika GP – Hill, ilk Jordan galibiyetini elde etti
Kazanan Damon Hill, Jordan 198, takım arkadaşı Ralf Schumacher ile podyumda, Jordan 198
Fotoğraf: Sutton Images
La Source’da ilk turda meydana gelen kargaşa pisti daralttı. Ardennes’deki yağışlı hava Belçika Grand Prix’sinin açılış bölümünü sarsmış ve neredeyse bir saat sonra yeniden başlamasına neden olmuştu. Bu yeniden başlangıçta, Damon Hill gridde üçüncü sıradan liderliğe yükselirken, pole pozisyonundan başlayan Hakkinen ilk virajda spin attı ve Johnny Herbert ile temas yaşadı. Bu arada David Coulthard ve Alex Wurz da temas yaşayarak Michael Schumacher’i ikinciliğe yükseltti ve Ferrari pilotu 1994 ve 1995 şampiyonluğundaki rakibinin peşine düşmeye başladı.
Schumacher, sekizinci turda liderliği Hill’den aldı. Ferrari bu koşullarda çok daha güçlüydü ve Schumacher’in düşük tutunma senaryolarında otomobili doğuştan hissetmesi, Jordan sürücüsüne karşı tur başına üç saniyeden fazla kazanmak için muslukları açabilmesini sağladı. Sonra dönüm noktası geldi. Schumacher, Wurz kazasından sonra yeniden yarışa dahil Coulthard’ın arkasına geldi ve Pouhon’a giren McLaren’i göremedi. Coulthard ona yol vermeye çalışsa da, Schumacher ona arkadan çarptı. İkisi de yarış dışı kaldı.
Hill böylece liderliği geri aldı, ancak takım arkadaşı Ralf Schumacher hızla onu yakaladı. Baskıyı hisseden ve genç Schumacher’in riskli bir şey deneyebileceğinden endişelenen 1996 şampiyonu, telsizden takım patronu Eddie Jordan’a doğrudan bir çağrıda bulunarak bakış açısını ortaya koydu.
Hill telsizden, “Sana bir şey söyleyeceğim ve bence bunu dinlesen iyi olur. Eğer yarışırsak, eğer ikimiz yarışırsak, hiçbir şey elde edemeyebiliriz, bu yüzden bu Eddie’ye bağlı. Eddie’ye söylemelisin. Eğer birbirimizle yarışmazsak, birinci ve ikinci olmak için bir fırsatımız var. Seçim senin.” dedi.
Jordan’ın bir karara varması birkaç tur sürdü. Sonuca kilitlenme ya da ikisinin yarışmasına izin verme fikriyle boğuştu ve sonunda pozisyonları korumaya karar verdi. Schumacher’in yarış mühendisi Sam Michael bilgilendirildi ve Avustralyalı, kararı sürücüsüne iletti. Ralf, kendisine verilen talimatı kabul etti.
Hill liderliğini korudu ve Jordan F1’deki ilk ve tek 1-2’lik derecesini elde etti. Ancak Schumacher kampı bu taktik karşısında öfkeye kapıldı; Michael küçük kardeşini 1999’daki Jordan kontratından çıkarmak için para verdi ve Ralf, Williams‘a geçti.
2002 Avusturya GP – Barrichello’yu son turda yavaşlatan Ferrari, takım emirlerini yasaklattı
Michael Schumacher, Ferrari, Rubens Barrichello, Ferrari
Fotoğraf: Motorsport Images
Rubens Barrichello‘dan Michael Schumacher’e yer vermesi Avusturya’da ilk kez istenmiyordu. Bir sezon önce Barrichello, Coulthard zafere ulaşırken takım arkadaşı için ikinciliği bırakmıştı ancak 2002’deki A1-Ring yarışına verilen sismik tepki sayesinde 2001’de yapılanlar büyük ölçüde göz ardı edildi.
Ferrari’nin Barrichello ve Schumacher’i değiştirme kararı, Ferrari’nin 2002’deki mutlak üstünlüğü göz önüne alındığında sadece gereksiz olarak görülmekle kalmadı, aynı zamanda Brezilyalı’nın grand prix boyunca bir tur hariç tüm turları önde götürdüğü göz önüne alındığında özellikle korkunç olarak görüldü. Ne de olsa, pole pozisyonunu alan Barrichello’ydu ve Barrichello yarışı önde götürerek arkasındaki Schumacher tehdidini bertaraf etmişti. Olivier Panis’in motor arızası ve Nick Heidfeld ile Takuma Sato arasındaki büyük kaza gibi çeşitli orta grup dramalarının ortasında Barrichello güvenlik aracı periyotları boyunca liderliğini sürdürdü.
Schumacher, Barrichello son molasını verdikten sonra liderlikte kısa bir süre geçirdi, ancak düzeni sağlamak için pite girdi. Daha sonra, Ferrari takım patronu Jean Todt’un teknik şef Ross Brawn’a gizlice bir kağıt parçası uzattığı ve Brawn’ın da kağıdın içeriğini onayladığı görüldü. Böylece Barrichello’ya kenara çekilmesi emredildi. Barrichello başlangıçta direndi. Ne yazık ki, sözleşme maddeleri bu kadar kolay atlanamazdı. Jean Todt telsizden “Şampiyonluk için Michael’ın geçmesine izin verin,” diye bağırdı.
Barrichello, yer değişimi için son ana kadar bekledi ve hoşnutsuzluğunu açıkça belli etmek için son virajdan yarı hızda çıktı. Schumacher kazandı… Ancak Barrichello’yu podyumda en üst basamağa çıkarsa bile, taraftarlar tarafından yuhalandı.
Bu olay takım emirlerinin yasaklanmasına neden oldu ancak sekiz yıl sonra Ferrari, kapıyı bir kez daha tekmeledi.
2010 Almanya GP – Massa’ya pek iyi kodlanmamış “Fernando senden daha hızlı” çağrısı yapıldı
Felipe Massa, Ferrari F10 lider Fernando Alonso, Ferrari F10
Fotoğraf: Sutton Images
FIA’nın Avusturya 2002’den sonraki düzenlemeleri uyarınca, telsizden doğrudan takım emri verilemiyordu. FIA’nın bu uygulamasından sonra takım emirleri tam olarak kalkmadı ve kodlanmış mesajlar verilmeye başlandı. 2010 Almanya Grand Prix’sinde Ferrari’nin Felipe Massa‘ya verdiği mesajla takım emri tartışmaları yeniden gündeme geldi.
Pole pozisyonundan başlayan Sebastian Vettel ilk virajda Fernando Alonso‘yu savuşturmaya odaklanırken, Massa üçüncü sıradan liderliğe yükseldi. Alonso yine de ikinci sıraya geçmeyi başardı ve iki Ferrari birbirlerini giderek daha fazla zorlamaya başladı, Massa’ya mühendis Rob Smedley tarafından savunmasını sürdürmesi ve Alonso’nun geçmesine izin vermemesi söylendi. Bu sırada Alonso yarış mühendisi Andrea Stella’ya geçmesine izin verilmemesinden duyduğu üzüntüyü dile getiriyordu.
Sonunda Ferrari bir karar vermek zorunda kaldı, çünkü Alonso dörtlü şampiyonluk mücadelesindeki pilottu ve sonunda kararını 49. turda Massa’ya iletti.
Yarış mühendisi Smedley, kısık bir ses tonuyla, “Fernando senden daha hızlı. Bu mesajı anladığınızı teyit edebilir misiniz?” diyerek mesajı iletti. Massa viraj çıkışında Alonso’nun geçmesine izin vermek için geri çekilerek karşılık verdi. Smedley, iş bittiğinde mesajına bir dipnot ekledi ve Massa’ya “Tamam dostum, iyi çocuk. Şimdi buna devam et. Üzgünüm.” dedi.
Takım emirleri yasaklandığı ve bu kuralın ihlal edildiği tespit edildiği için Ferrari 100.000 dolar para cezasına çarptırıldı. Ancak FIA, takım emirlerini denetlemenin imkansız olacağını kabul etti ve sezon sonunda yasağı kaldırdı.
2013 Malezya GP – Vettel “Multi 21” mesajına karşı çıktı, Webber öfkelendi
Mark Webber, Red Bull Racing ve Sebastian Vettel, Red Bull Racing
Fotoğraf tarafından: Charles Coates / Motorsport Images
Malezya Grand Prix’sinin yağmurdan etkilenen başlangıcında Mark Webber, Sebastian Vettel‘in tartışmalı bir şekilde kuru lastikler için çok erken pite girmesi ve ıslak/kuru pist yüzeyinde zorlanarak zaman kaybetmesinin ardından liderliğe yükseldi. Avustralyalı pilot yedinci turun sonunda pite girdiğinde takım arkadaşının önünde liderliği ele geçirdi.
Pirelli’nin yüksek aşınmaya sahip olduğu dönemde, lastiğin korunmasına yardımcı olmak için takım ve sürücüler arasında bir ileri bir geri hareket yaşandı; Vettel Webber’in çok yavaş olduğundan şikayet etti ve basıncı arttırmaya çalıştı, ancak ona lastiğini korumak için geri çekilmesi söylendi. Bu durum her iki sürücünün de dört pit stratejisi uygulamasına neden olurken, Vettel duraklar arasında kısa süreliğine liderliği elinde tuttu ancak son lastik değişimlerinin ardından birincilik Webber’in omuzlarına yerleşti.
Ardından F1 tarihine giren çağrı geldi: her iki sürücüye de 2 numaralı aracın (Webber) 1 numaralı aracın (Vettel) önünde kalması için bir kod olan “Multi Map 21” komutu verildi. Bunun yeterince açık olmadığını düşünen takım patronu Christian Horner, Vettel’e doğrudan pozisyonunu korumasını söyledi, ancak sürücüsü Webber’in liderliği korumasına izin vermek için gelen tüm komutlara meydan okudu. Webber birinciliği korumak için elinden geleni yaparken, Horner pistte yaşanan durum karşısında sinirlenerek “Bu çok saçma Seb, hadi ama” diye ekledi.
Ancak Vettel 46. turda 4. virajda hamlesini yaptı ve bitiş çizgisi üzerinde dramatik bir kutlama dönüşü yaparak durumu daha da kötüleştirdi. Podyum öncesi rahatlama odası beklenildiği gibi kısaydı, Webber koltuğuna oturdu ve “Multi 21, Seb. Evet, Multi 21” diyerek öfkesini zorlukla bastırdı. Podyum röportajında Webber, “Seb kendi kararlarını verdi ve her zamanki gibi korumaya sahip olacak.” diyerek takımı eleştirdi. Vettel daha sonrasında kazanmak için hata yaptığını düşünse de o esnada kararının arkasındaydı: “Altı çizilmesi gereken konu yarışıyordum, daha hızlıydım, onu geçtim ve kazandım.”
2018 Rusya GP – Bottas’tan Hamilton’a yol vermesi istendi
Valtteri Bottas, Mercedes AMG F1 W09, lider Lewis Hamilton, Mercedes AMG F1 W09
Fotoğraf tarafından: Andy Hone / Motorsport Images
Valtteri Bottas, pek sevilmeyen Sochi pistinde her zaman biraz becerikli olmuştu; ne de olsa ilk F1 galibiyetini 2014 Kış Olimpiyatları’nın yapıldığı Rusya kıyılarındaki pistte almıştı. Ve 2018 yarışı için aracını pole pozisyonuna yerleştirdiğinde, Lewis Hamilton‘a göre zorlandığı bir yılda sezonun ilk zaferini kazanabilirmiş gibi görünüyordu.
Hamilton o sırada Vettel ile şampiyonluk mücadelesi veriyordu, ancak Ferrari pilotunun lider durumdayken pist dışına çıktığı Almanya Grand Prix’si hatasının ardından beşinci dünya şampiyonluğuna ulaşma şansı artmıştı.
Bottas ilk viraja lider girerken Hamilton kendisini kovalayan Vettel ile mücadele etmek zorunda kaldı ve Britanyalı pilot pit stopların ardından Ferrari’nin arkasında kaldı. Sonunda Hamilton uzun 4. virajın dışında aracını tuttu ve 5. virajın iç kısmına dalarak rakibini geçti ve net ikinciliğe ulaştı.
Hamilton pozisyonunu sağlamlaştırdığında, Bottas telsizden mühendisi Tony Ross’tan bir mesaj aldı: “Bu turda 13. virajda Lewis’e yol vermelisin”. Fin pilot hemen topa girdi ve Hamilton’ın şampiyona liderliğini 50 puana çıkarmasını sağlayacak sonuca karşı çıktı. Bottas daha sonra hızını arttıracağını söyleyerek itiraz etse de, telsizden tanıdık bir mesaj duyuldu.
“Valtteri, ben James,” diye başladı o zamanki baş stratejist James Vowles ve şöyle devam etti: “Bir riskimiz vardı, Lewis Vettel’e karşı. Küçük bir ufalanma var. Bunu güvence altına aldığımızdan emin olmak için bunu yapmak zorundaydım, anlıyorum.”
